Inleiding

Oh, kom er eens lezen …! Ik heb net de opinie Wat is wetenschap? Over feitenbrij als afleiding van Sander Turnhout gelezen. Het is te vinden bij NatureToday.

Ik heb ooit wel eens contact gehad met dit blad uitgegeven door de Stichting voor Duurzame Ontwikkeling. Dat contact was niet bepaald welgemanierd.

(Zie mijn KDW - van platitudes, ‘science by handwaving’ en statistische onkunde.)

Het blad duldt namelijk geen (academisch) debat. Uit hun mail aan mij: “Nature Today biedt echter geen podium voor discussie”. Nogal wiedus. Als je de waarheid in pacht hebt, is discussie overbodig.

Dat dát het handelsmerk is van NatureToday blijkt wel uit Sanders opinie.

Hij vindt heel wat van Ronald Meester en zijn rapport De illusie van een betrouwbare stikstof-modelwerkelijkheid. Het is niets meer dan een geestdodende scheldpartij.

Desalniettemin, laten we Sanders tirade maar eens tegen het licht houden.

Sanders Meningencircus

Voordat ik begin: een mening is niet zomaar een mening. De terminologie van meningen (en feiten) heb ik uitgewerkt in mijn Wetenschappelijke feiten: een open brief aan minister Dijkgraaf. In de herhaling:

  • Mening (1): een stand van zaken die geheel wordt bepaald door de voorkeur van individuen (smaak) waardoor er geen feitelijke claims aan verbonden zijn;
  • Mening (2): een stand van zaken die (nog) niet gekend is via sluitende bewijsvoering dan wel solide argumenten en kan alleen onder voorbehoud worden geaccepteerd.

Meningen van het type (2) vindt men overal in elk wetenschappelijk discours. Ze liggen dicht tegen feiten van het type (2) aan: een stand van zaken die gekend is via sluitende bewijsvoering dan wel solide argumenten.

Sander laat vooral meningen van type (1) op ons los. Hij dist tal van persoonlijke voorkeuren op die duidelijk zou maken dat Meester er allemaal niets van begrijpt. Preciezer: hij doet een verwoede poging vooral Meester te dissen. Een kleine bloemlezing:

“Er worden lukraak ongedefinieerde, interessant klinkende begrippen op een hoop gegooid en er staan wat voetnoten bij, die soms verwijzen naar erkende bronnen maar soms ook naar zeer controversiële rimram. Uiteindelijk wordt duidelijk dat ‘het allemaal niet deugt'. Wat niet? Het wereldbeeld. Waarom niet? Nou, gewoon. Dit is de eerste zin van het rapport:

“Ik heb allereerst vastgesteld dat de natuurdoelanalyses (NDA’s) en de adviezen van de Ecologische Autoriteit (EA) blijk geven van een ‘maakbaar’ wereldbeeld, waarin metaforische knoppen zijn bedacht waar we aan kunnen draaien teneinde een bepaald doel te bereiken."

Een lekkere binnenkomer. Ik stel allereerst vast dat de ‘metaforische knoppen’ een verzinsel zijn van Ronald Meester. Toon mij die knoppen, beschrijf wat ze doen. Zeker als je ze wil relateren aan een ‘maakbaar wereldbeeld’, moet je scherp zijn in je definities. Zoals het er nu staat, is het statement niet falsificeerbaar en valt het in de categorie ‘tendentieuze borrelpraat'.”

Het voordeel is dat ik het hele rapport van Meester heb gelezen. Ten eerste, waarde Sander, metaforen worden door de bank genomen inderdaad bedacht door de auteur die betreffende metaforen wil gebruiken.

Deze open deur is zojuist door jou ingetrapt, Sander. Chapeau en dùh!

Ten tweede, Meester beschrijft daadwerkelijk wat die knoppen zijn: kritische depositiewaarden (KDW) en het overheidsterreurinstrument (mijn woord!) AERIUS. Een citaat uit zijn rapport:

“De EA adviseert kennelijk vanuit een deterministisch wereldbeeld, zoals Aerius inderdaad een deterministisch model is. Er is geen spoor te vinden van onzekerheid in Aerius-uitkomsten, de KDW’s en de consequenties die deze uitkomsten hebben op de onderzochte ecologie. Er wordt dus, metaforisch gesproken, een ecologie getoond waaraan ‘knoppen’ zijn verbonden waar naar believen aan kan worden gedraaid, met bijbehorende schijnbaar voorspelbare ecologische uitkomsten. Dat is in zichzelf een boeiende constatering die ik aan de hand van een groot aantal voorbeelden zal staven. Na elk voorbeeld volgt mijn commentaar.”

Deze paragraaf staat niet op zichzelf. Meester zegt vooraf dat zijn stellingname met bewijs wordt ondersteund. Ik kom daar zo op terug. Maar wat beweert Sander nog meer:

““Kritische depositiewaardes (KDW’s) zijn in dit wereldbeeld unieke en exacte getallen." Dit gaat over het wereldbeeld dat Meester zelf verzonnen heeft. In de wetenschappelijke wereld zijn Kritische Depositiewaarden namelijk ranges. Deze drogreden noemen we een stroman: Meester doet net alsof er mensen zijn die iets heel doms vinden, om daar vervolgens de strijd mee aan te binden. Lekker makkelijk. Maar die mensen bestaan niet: het zijn strooien poppen, waarmee Meester riddertje wil spelen. Hij kan winnen, omdat stropoppen niet terugvechten. Van de echte ecologen kan Meester de discussie niet winnen, want die spreken over het algemeen genuanceerd, en in termen van marges en percentages, omdat ze weten dat natuur zelden binair, zwart of wit werkt.”

Sanders duim begint nu echt buitenproportioneel te groeien, want KDW worden én gepresenteerd én gebruikt als unieke en exacte getallen. Ik citeer onvertaald het volgende uit Review and revision of empirical critical loads of nitrogen for Europe (2022; met nadruk):

“… These critical loads for N deposition (Van Dobben et al., 2014) are the given standard in The Netherlands, and are also accepted by the government and by the judges of the highest administrative court. And because these critical loads have unique values instead of ranges, it is clear whether or not the critical load of a specific habitat is exceeded. The habitat-specific critical loads are used together with detailed maps of habitat occurrences and detailed deposition maps to reveal exceedances across Natura 2000 nature reserves.” (p. 326 - 327)

Unieke getallen dus. Meester heeft niets teveel gezegd. Oh ja, het is zeker zo dat in gesprek met ecologen men weet dat er onzekerheden en ranges zijn. Binnenskamers zijn we allemaal zeer gedistingeerd en feliciteren we elkaar met ons intellect. Wederom Meester:

“Desalniettemin bevestigde een van de auteurs …, ecoloog Roland Bobbink, dat KDW’s “ranges” zijn, en “geen unieke waardes”. Dat is uiteraard een veel plausibelere gedachte dan unieke waardes.”

Maar wat privaat wordt beleden heeft geen enkele consequentie voor het rücksichtslos toepassen van unieke KDW-waarden in het politiek-beleidsmatige discours.

We gaan door, want Sander maakt het gaandeweg steeds bonter. Leest u even mee:

“Meester falsificeert bestaande kennis niet, maar legt wel niet-falsificeerbare vaagtaal op tafel, opgefrist met hier en daar een kraakheldere leugen. Bijvoorbeeld op pagina 3 van het rapport:

“Voor alle duidelijkheid, stikstofdepositie wordt niet zélf gemeten."

En meteen daaronder:

“Er wordt veel beweerd over stikstof, maar er is vrijwel geen enkele kwantitatieve claim die daadwerkelijk controleerbaar is."

Beide zijn onjuist. We meten ons in Nederland een ongeluk. Er zijn verschillende metingen en herhaalmetingen van stikstofdepositie en ook de effecten van stikstofdepositie worden op allerlei manieren gemeten. Daarnaast zijn er honderden veldonderzoeken en laboratoriumexperimenten uitgevoerd omtrent de negatieve effecten van stikstof, in binnen- en buitenland. Daar wordt niet uit geciteerd, laat staan dat er bestaande inzichten uit al die onderzoeken – op correcte wijze – gefalsificeerd worden.”

Waarde lezers, ziet u wat hier gebeurt? We worden getrakteerd op een school aan rode haringen (van het drogreden type). Meester: “stikstofdepositie wordt niet gemeten”; Sander: “We meten ons in Nederland een ongeluk. …”

Alles wat Sander zegt op dit punt is volstrekt irrelevant ten aanzien van datgene wat geponeerd wordt, namelijk dat stikstofdepositie (van de droge soort) de facto niet wordt gemeten, opgevat in de relevante zin. Meester wijdt er zelfs een aantal pagina’s aan (p. 34-36).

En nee, waarde Sander, AERIUS kan stikstofdepositie op geen enkel niveau met enige functionele precisie modelleren. Dat hebben Matt Briggs en uw waarde blogger al in 2022 met de validatiestudies van het RIVM zelf aangetoond! (Zie Criticizing AERIUS/OPS Model Performance.)

Dat brengt mij bij het citaat waar ik op terug zou komen. Wat zegt Sander onder andere over de Ecologische Autoriteit (EA; mijn nadruk):

“Dan de tweede drogreden: dat de natuur zal herstellen als de stikstofdepositie maar onder de KDW komt, zegt helemaal niemand in de ecologische wetenschap. En ook in alle provinciale plannen en alle natuurdoelanalyses van de Ecologische Autoriteit wordt – in meerdere of mindere mate – recht gedaan aan het feit dat we te maken hebben met een integrale opgave waarin, naast stikstof, allerlei andere omgevingsfactoren een rol spelen.”

Het lijkt wel of Sander - niet ad hominem bedoeld! - niet kán lezen óf niet leest. Want wat zegt de EA bij herhaling over AERIUS, KDW en natuurherstel? Ik citeer een voorbeeld afkomstig uit EA-rapport 5083 Lonnekermeer (blz. 10) zoals te vinden in het rapport van Meester (op p. 17):

“Verdere verslechtering moet ook worden voorkomen door beperking van de stikstofdepositie. De huidige depositie ligt in het gebied nu tussen 1497 en 1936 mol N/ha/jaar. De meest kritische depositiewaarde (van H3130 Zwakgebufferde vennen) is veel lager, namelijk 500 mol N/ha/jaar (dit betreft de aangepaste KDW, zie tekstkader hieronder). De Ecologische Autoriteit rekent uit dat de stikstofdepositie dus met 75% omlaag moet om de natuurdoelen te behalen. De NDA presenteert alleen de KDW en huidige (en verwachte) deposities, maar verbindt hier verder geen (gekwantificeerde) conclusies aan.””

Niet tevreden? Ik doe er nog eentje. Twee voor de prijs van één, zonder verder commentaar. Deze komt uit EA-rapport 5007 Broekvelden (blz. 6) te vinden op p. 17 - 18 van Meesters rapport:

“Voetnoot 7: Voor het bepalen in welke mate stikstofdepositie een drukfactor is kan gebruik gemaakt worden van de AERIUS-calculator. Kijk daarbij ook naar verschillen in stikstofdepositie op hexagoonniveau. Die verschillen kunnen namelijk relevant zijn bij de keuze voor herstelmaatregelen (hoe groter de overschrijding van de kritische depositiewaarde, hoe ingrijpender de maatregelen die nodig zijn). Beoordeel op basis van gebiedskennis ook de mate waarin historische belasting van stikstof een beperking vormt voor de ontwikkeling van de habitat en het leefgebied. Bedenk dat de effecten van stikstofdepositie door droogte nog versterkt kunnen worden. In het advies van de TEO wordt ingegaan op relevantie van verschillende overschrijdingsklassen van de kritische depositiewaarde (KDW) die bij de beoordeling van deze drukfactor relevant zijn.”

Al met al blijkt dat waarde Sander onderzoeksresultaten en de kritische reflecties daarop helemaal niet nodig heeft. Hij ‘weet’ “dat het maatschappelijke probleem intussen groter is geworden”. Hij ‘weet’ ook dat “de maatschappelijke kosten van vervuiling zich opstapelen”.

Gevolg? “Sterfte en steeds duurder en schaarser drinkwater.” Dit soort holle dreigementen kennen we maar al te goed uit het utopisch discours met bijbehorend doemdenken. Alles moet anders, want anders …!

Ik kan wel doorgaan met Sanders opinie, maar het wordt mij veel te voorspelbaar. Hij beweert veel, scheld nog meer - charlatan (3X), leugen (1x), (full scale) nonsens (2x), flauwekul (4x) - maar bewijst helemaal niets, noppes, nada.

Dat zou oh zo gemakkelijk zijn geweest, niet waar? Helaas, hij schotelt de lezer niets anders dan een lange ad hominem aan Meesters adres voor die, noodzakelijkerwijs, ontdaan is van enige inhoudelijke substantie.

Waarde Sander, ad hominems zijn zóó 2020!

Neem het gebruik van AI door Meester. Op de pagina’s 13-15 beschrijft hij hoe AI wordt ingezet en met welke prompts. Appendix A (vanaf p. 72) gaat dieper in op het AI-proces. Sander doet Meesters AI-gebruik af met “Siri, bewijs mijn gelijk. Et voilá! Ik heb gelijk, de computer zegt het zelf.”

Zucht.

Nog bonter maakt hij het als hij opmerkt dat “Meester een heel eigen kijk heeft op het wiskundig begrip statistische significantie”. Een heel eigen kijk, waarde Sander?

Huiswerk101 voor de onwetenden: Retire statistical significance (Nature, 2019); Mindless statistics (2004). Nog een leuke: The Earth Is Round (p < .05). En, je zou het bijna vergeten: Meester is een expert op het gebied van waarschijnlijkheidsleer, wiskunde en statistiek.

Just sayin'.

Waarde Sander, deze twee zaken - AI en statistiek - en de rest van de onderwerpen die je aanstipt stijgen ver uit boven je salarisschaal. Heus, domheid is geen misdaad, maar wellicht is het verstandig er niet mee te koop te lopen.