Wat is waarheid (nog) waard? Kunnen we zaken achterhalen en met zekerheid constateren dat we ‘de waarheid’ over iets hebben vastgesteld? Een belangwekkende vraag.
En dat in een tijd van internet en de schier eindeloze websites met spannende verhalen die ‘nog niemand weet’ of ‘lees voordat het verwijderd wordt’, enzovoort …. Whatever.
Een ‘simpel’ voorbeeld. Waar komt het virus SARS-CoV-2 vandaan? Veel verhalen doen de ronde, en de waarheid achterhalen lijkt welhaast onmogelijk. De belangen om de waarheid te achterhalen of te verhullen zijn enorm, lijkt het.
Eerst het ‘saaie spul’: SARS-CoV-2 maakt deel uit van de genus (geslacht) Betacoronavirus behorend bij de grote familie van Coronaviridae. Het merendeel van de Betacoronavirussen zijn luchtweg virussen zoals bijvoorbeeld HCoV-OC43, waarvan geschat wordt dat die voor zo’n 10% van alle gewone verkoudheden verantwoordelijk is. Een plaatje van SARS-CoV-2:
Het reservoir van dit virus, en vele andere SARS virussen, is hoogstwaarschijnlijk vleermuizen. Als je meer wil leren over virussen zijn er websites (zoals de viralzone) te vinden die droogjes de feiten opsommen.
De feiten worden een stuk spannender, en dus minder droog, als we het gaan hebben over de herkomst van dit virus.
Die staat al een tijd ter discussie. De Wuhan Huanan Seafood Market, waar naar verluid vleermuizen voor consumptie werden aangeboden, staat nog steeds hoog op het lijstje.
Donald Trump heeft olie op het vuur gegooid door een Chinees microbiologisch lab aan te wijzen als bron. Tja, Trump. De domoor. Nou, niet helemaal, of eigenlijk in dit geval helemaal niet.
Een tijd geleden was ik researchgate aan het afschuimen op corona artikelen. Twee Chinese onderzoekers, Botao Xiao en Lei Xiao, beschreven in een pre-peer review artikel gepost op researchgate, dat 2 laboratoria in Wuhan mogelijke kandidaten zijn van de bron voor patient 0: Wuhan Institute of Virology (WIV) en de Wuhan Centre for Disease Prevention & Control.
En één van de redenen was simpel: beide labs liggen redelijk in de buurt van de Huanan Seafood Market en dus middenin een groot stedelijk gebied. Een besmet personeelslid van één of beide labs zou via de markt besmettingen hebben kunnen veroorzaakt.
Het verhaal wordt spannender als blijkt dat ik een dag later het artikel van Xiao niet meer kan vinden op researchgate, noch het profiel van de eerste auteur.
Dat is meer mensen opgevallen. In de internationale pers wordt daarover wel bericht, maar in de zijlijn. Of dit het ‘bewijs’ is waar Trump op doelt is niet waarschijnlijk.
Maar, en dit is een belangrijker argument, het is zeker dat in het WIV werd/wordt gewerkt aan SARS virussen afkomstig van vleermuizen. Zie onder andere dit 2013-artikel uit Nature.
Sterker, er is over recombinatie technieken met coronavirussen, onder andere uitgevoerd in het WIV, gepubliceerd in Nature in 2015. Dit werk is gedaan in samenwerking met de VS en Zwitserland (een ‘chimeric virus’ is een hybride virus opgebouwd uit het genetisch materiaal van, in dit geval, twee virussen; nadruk toegevoegd):
“Here we examine the disease potential of a SARS-like virus, SHC014- CoV, which is currently circulating in Chinese horseshoe bat populations. Using the SARS-CoV reverse genetics system, we generated and characterized a chimeric virus expressing the spike of bat coronavirus SHC014 in a mouse-adapted SARS-CoV backbone.”
Waarschijnlijk leveren de labjournaals van al dat werk in het WIV en in de andere labs genoeg bewijs voor wereldleiders om de ‘smoking gun’ aan te wijzen binnen het WIV.
Voorspelling: dat durft niemand, zeker niet in Europa (behalve Trump dan, want die is politiek incorrect en natuurlijk gewoon dom).
Er is een project gaande die de puzzelstukjes poogt aan elkaar te leggen wat betreft de oorsprong van SARS-CoV-2: Evidence SARS-CoV-2 Emerged From a Biological Laboratory in Wuhan, China.
Zullen we ooit de precieze oorsprong van de huidige pandemie te weten komen? Niet waarschijnlijk. Er zijn heel wat partijen niet gebaat bij de waarheid, zeker het Chinese leiderschap niet. Waarheid past alleen binnen de eigen ideologische kaders.
Wat heeft dit alles met Jacques Monod en Blaise Pascal (1623 – 1662) te maken? Monod heeft zijn Nobelprijs gedeeld met collega’s vanwege hun ontdekkingen betreffende de genetische aansturing van enzym- en virussynthese. Maar daar gaan we het verder niet over hebben.
Ondanks het feit dat beiden in verschillende tijden leefden, als het gaat over waarheid zetten beide denkers ons aan het denken.
En ja, waarheid bestaat. Bovenstaande is daar wel een ondubbelzinnig en pregnant voorbeeld van. We hebben waarheid nodig om te leven! Zeker nu.
In gesprek met een goede vriend kwam ik er achter dat vragen en antwoorden van beide heren iets laten zien van waar voor de één de weg ophoudt en de ‘terugweg’ wordt aanvaard (Monod), de ander juist doorgaat en zich niet laat afschrikken voor de ultieme confrontatie (Pascal).
Voordat ik verder ga eerst iets over Pascal. Hij was een Franse wis- en natuurkundige, christelijk filosoof, theoloog en apologeet (verdediger van het christelijk geloof). Zijn Pensées (Gedachten) zijn een bijzondere verzameling overwegingen die na zijn dood zijn gepubliceerd.
Er zijn boeken vol geschreven over het werk van Pascal. Eén van de dingen die hij samen met Pierre de Fermat (een andere beroemde Franse wiskundige) als eerste heeft ontwikkeld is kansberekening. Daar werken we nog steeds mee in de wiskunde en daarbuiten.
Ik wil het hier specifiek hebben over zijn roemruchte weddenschap. Laten we eens kijk wat Pascal zegt (vertaling door A. J. Krailsheimer):
“‘Either God is or he is not.’ But to which view shall we be inclined? Reason cannot decide this question. Infinite chaos separates us. At the far end of this infinite distance a coin is being spun which will come down heads or tails. How will you wager? … “Yes, but you must wager. There is no choice, you are already committed. Which will you choose then? Let us see: since a choice must be made, let us see which offers you the least interest. You have two things to lose: the true and the good; and two things to stake: your reason and your will, your knowledge and your happiness; and your nature has two things to avoid: error and wretchedness. Since you must necessarily choose, your reason is no more affronted by choosing one rather than the other. That is one point cleared up. But your happiness? Let us weigh up the gain and the loss involved in calling heads that God exists. Let us assess the two cases: if you win you win everything, if you lose you lose “nothing. Do not hesitate then; wager that he does exist. …”
Sinds de publicatie van Pascal’s Pensées en zijn weddenschap, is de discussie over de waarde en inhoud van de weddenschap nooit meer opgehouden. Schematisch is de weddenschap als volgt te verbeelden:
Uitgaand van deze matrix, zou iedereen ‘moeten’ geloven in God, omdat de ‘opbrengst’ van dat geloof oneindig is. En hier gaat het voor velen mis. De uitspraak van Alan Dershowitz hierboven is slechts één van de vele kritieken die zijn geuit tegen Pascal’s weddenschap:
- Heb ik wel de ‘goede god’ te pakken?
- Maak ik de ‘echte god’ niet boos als ik ‘op de verkeerde god’ wedt?
- Wordt god, wie dat ook is, sowieso niet boos op mensen die een opportunistische weddenschap nemen op het eeuwige geluk, of zoiets?
- Kun je überhaupt ‘tot geloof komen’ met een opportunistische weddenschap?
- Het vliegende spaghetti monster, de echte god, is sowieso boos op iedereen die gelooft in haar/hem/het, omdat er helemaal geen bewijs is voor haar/zijn/het bestaan.
- Enzovoort …
Grappig, al die tegenwerpingen. Het doet mij altijd voorkomen alsof, in de ogen van zijn criticasters, Pascal wel een enorme sukkel moet zijn geweest. Hij had beter iets van Monod kunnen gebruiken (als dat zou kunnen). Toch? Even inzoomen op zijn Le Hasard et la Nécessité:
“True knowledge is ignorant of values, but it cannot be grounded elsewhere than upon a value judgment, or rather upon an axiomatic value. It is obvious that the positing of the principle of objectivity as the condition of true knowledge constitutes an ethical choice and not a judgment arrived at from knowledge, since, according to the postulate’s own terms, there cannot have been any “true” knowledge prior to this arbitral choice. …”
Monod maakt hier dus rechtsomkeert in zijn argument naar een objectief begrijpen van de werkelijkheid. Er is niets dan alleen onze keuze om iets als objectieve kennis te bestempelen.
Wederom: de eerlijkheid van Monod om de grondloosheid van het naturalisme zo pijnlijk bloot te leggen is moedig maar ook triest. In bepaald opzicht weigert hij op vaste grond te staan en gooit hij de zoektocht naar waarheid te grabbel.
Pascal gaat een stap verder en legt ons een weddenschap voor: durf je het te wagen met God? En dat heeft heel veel consequenties, zeker als het gaat over de zoektocht naar waarheid.
Nu moet ik wel terug naar zijn weddenschap en de kritiek daarop. Want die is niet mis, zo lijkt het. Dat ga ik doen in een andere blogpost. …