Het is een hectische tijd. Interessant ook. Wat te doen? Ik benijd bestuurders en politici niet. Als er toch wordt gebeden (in dit land volkomen facultatief natuurlijk) dan zeker voor ’s lands leidinggevenden.
De virale risico’s. Daar zijn we nog lang niet over uitgepraat. Mijn onvolprezen collega Ger Rijkers heeft bij RTLZNieuws uitgelegd wat groepsimmuniteit is en wat dat kan betekenen voor de Nederlandse bevolking en de kwetsbare mens onder ons:
“Met groepsimmuniteit [worden] kwetsbare mensen in de samenleving [beschermd]. Maar daarvoor moet het sterkste deel van de samenleving wel eerst besmet zijn geweest met het virus. De gedachte is dat als zij eenmaal besmet zijn geweest, zij niet nog eens besmet kunnen raken. Zij vormen zo een schild voor mensen die al een ziekte hebben en ouderen, die niet zon goed immuunsysteem hebben. “Als je duizend mensen hebt die immuun zijn en een paar kwetsbare mensen, dan beschermt de groep het individu”, zegt immunoloog Ger Rijkers.
Zullen er dan niet heel veel mensen sterven? Nee, denkt Rijkers. Het doel is wat hem betreft om besmetting vooral te laten plaatsvinden onder gezonde mensen om die groepsimmuniteit te realiseren.
Als vooral gezonde mensen het virus krijgen, valt het overlijdensaantal mee. Sterfte komt met name voor onder de kwetsbare groep, aldus collega Rijkers.
Vraag blijft tot welk niveau de besmetting moet plaatsvinden om de kwetsbaren effectief te beschermen. Is dat 60% van de bevolking, of 70% of nog meer?
In ieder geval gaat het om miljoenen mensen in Nederland die een besmetting zullen moeten doormaken.
En wat zijn onze kwetsbaren? In de toxicologie, farmacologie en immunologie -om maar enkele ‘logie’s’ te noemen- gaat het over de YOPI’s. Dat zijn de Young, de Old, de Pregnant en de Immunocompromised. YOPI’s dus.
De ouderen, dat wisten we al. Die zijn bij elke epidemie/pandemie vaak het haasje. Dat gaat ook eens voor mij gelden.
Wacht even, ik ben nu al een ‘kwetsbare’, zo gaat de boodschap, omdat ik astmatisch ben. Kijk maar eens naar de Our World in Data website (zeer lezenswaardig en up-to-date) over de corona uitbraak en het volgende diagram (uitgaande van bekende gegevens):
Opvallend is dat de Young niet zo kwetsbaar lijken. Da’s heel goed nieuws. (De kwetsbaarheid van de Pregnant is nog niet goed in beeld.)
Wat betreft de immuungecompromitteerden -mensen die een transplantatie hebben ondergaan bijvoorbeeld of een auto-immuun ziekte hebben- ligt het voor de hand dat een infectie gevaarlijk is. Hun lichaam is niet goed in staat het virus te klaren.
Over de CFR -Case Fatality Rate- heb ik het eerder gehad. Dan zit ik in ieder geval niet in de ‘goede’ categorie.
Maar, en dit een belangrijke voorwaarde: CFR’s gaan over vastgestelde besmettingen en het sterfterisico daarvan. Dus het gaat niet over het overlijdensrisico. Want: veel besmettingen hebben we überhaupt niet vastgesteld!
De Infection Fatality Risk -IFR- geeft ons in theorie wel die informatie. De IFR is het aantal overledenen gedeeld door het totaal aantal infecties. Helaas weten we dat laatste -het totaal aantal infecties- nu juist helemaal niet.
En dan wordt de vraag belangrijk in hoeverre wij goede interventies plegen op dit moment. John Ioannidis is daar allesbehalve zeker van (nadruk toegevoegd):
“The data collected so far on how many people are infected and how the epidemic is evolving are utterly unreliable. Given the limited testing to date, some deaths and probably the vast majority of infections due to SARS-CoV-2 are being missed. We don’t know if we are failing to capture infections by a factor of three or 300. Three months after the outbreak emerged, most countries, including the U.S., lack the ability to test a large number of people and no countries have reliable data on the prevalence of the virus in a representative random sample of the general population. This evidence fiasco creates tremendous uncertainty about the risk of dying from Covid-19. Reported case fatality rates, like the official 3.4% rate from the World Health Organization, cause horror — and are meaningless. Patients who have been tested for SARS-CoV-2 are disproportionately those with severe symptoms and bad outcomes. As most health systems have limited testing capacity, selection bias may even worsen in the near future.”
Ook hij haalt de Diamond Princess casus aan en extrapoleert een range voor de echte mortaliteit voor COVID-19 tussen de 0.025% en 0.625%. Waar zitten we op deze schaal? Wie het weet mag het zeggen, en we weten het niet!
Ioannidis wijst er verder op dat ook gewone verkoudheidsvirussen zoals het HCoV-OC43 (ook behorend bij de Coronaviridae) tot hoge sterftecijfers kan leiden.
Ja, SARS-CoV-2 is nieuw voor ons mensen en het zal zeker niet het laatste virus zijn dat de wereld zal teisteren. De IC-toeloop getuigt daarvan. Zoals William H. McNeill in zijn Plagues and Peoples het zo treffend zegt (in 1976):
“… we kill and eat various plants and animals, while our bodies provide a fair field full of food for a great variety of parasites.”
Er zijn nu vele infographics in omloop die iets van de geschiedenis van pandemieën laten zien die een immense impact op het menselijk bestaan hebben gehad.
Als laatste ter overweging als het gaat over parallelle sporen in de bestrijding van dit soort infecties die werkbare oplossingen kunnen versnellen en pandemieën kunnen vertragen.
Er is al een tijd sprake van de zoektocht naar farmacons die al een (lange) tijd op de markt zijn en mogelijk ook hier (deels) effectief kunnen zijn. Hydroxychloroquine en azithromycine zijn daar twee voorbeelden van die in een net uitgebrachte studie gezamenlijk effectief bevonden zijn.
Dit is een benadering die navolging behoeft, ook in Nederland. Medisch onderzoek behoeft veel meer lateraal karakter dan het standaard lineaire karakter, dat wil zeggen onderzoek langs de lijn van infecties, klinisch onderzoek, virusontdekking, onderzoek, vaccin, vaccinatieprogramma’s.
Met dat laatste is als zodanig niks mis, maar in tijden zoals deze is er veel meer vraag naar ondernemingszin, verbeeldingskracht en ‘faith’ (aldus opgemerkt in mijn Utopia and Gospel):
“There is no discovery in science without the fervent aspiration to know, and a belief that there is something out there to know. Passion, love, indeed faith sustain the method of science a priori. Linda Zagzebski remarks that ‘knowledge has interesting similarities with love because love and knowledge are the two ways in which we are drawn out of ourselves ….”