We gaan verder. Abram’s en Lot’s wegen scheiden. Mensen en vee hebben ruimte nodig en die is er te weinig voor beide families. Schaarste, daar begon het conflict mee. Oplossing: het is eenvoudiger om meer te verkrijgen als er meer te verdelen is of meer ruimte voorhanden is (voor Abram’s en Lot’s veestapels).

Dit gaat natuurlijk verder dan deze twee rijke mensen die we bij naam kennen; beide heren hadden zorg te dragen voor een omvangrijke groep naasten die allemaal afhankelijk zijn van hun landbouwhuisdieren voor vlees, melk, wol, en zo verder. En als de eigen stam groeit, groeit ook de behoefte aan meer vee en dus meer land en water.

Groei is voor iedereen in feite belangrijk. Dat was toen al zo, zoveel duizenden jaren gelden, en nu is het niet anders. Zelfs in het bekende VN-duurzaamheidsrapport Our Common Future uit 1987 wordt een economische groei van 3% nodig geacht om armoede in de wereld te laten verdwijnen.

Door de economische groei zijn we na de Tweede Wereldoorlog steeds meer in staat gebleken om schaarste te overwinnen. Vooral met behulp van wetenschap en technologie: medische diagnostiek en medicijnen, bestrijdingsmiddelen (veel meer voedsel), riolering, ‘altijd’ beschikbaar schoon drinkwater, mobiele telefonie, goedkope energie, enzovoort.

Maar juist omdat we schaarste op veel terreinen hebben opgelost, ontstaat de ruimte om de oplossingen voor al die problemen zélf als probleem te zien. We hebben het dan over pogingen om zo veel mogelijk gevrijwaard te blijven van dreigingen die kunnen worden veroorzaakt door ons gebruik van wetenschap en technologie. Dreigingen dus veroorzaakt door het moderne leven.

De ‘oude’ zorgen die onze grootouders maar al te goed kenden zijn, lijkt het, merendeels vervangen door nieuwe zorgen voortkomend uit ‘menselijke dreigingen’. De angst die Beck beschrijft komt dus voort uit wat wij mensen doen of juist nalaten. Dat is de basisgedachte: de zorgen over schaarste zijn verandert in angst wat we onszelf misschien kunnen aandoen met al onze technologie en wetenschap.

Maar, zorgen en angsten zijn toch twee verschillende reacties op dreigingen die ons kunnen overvallen? Wat is er verandert?? Hoeveelheden dreigingen, of de omvang van dreigingen, of de aard van dreigingen, of nog iets heel anders?

In de volgende blog gaan we moedig voorwaarts …